ေရွးတုန္းကသတင္းစာ

   ( '' ၁၂၆ ႏွစ္ျပည့္ ပါေတာ္မူေန႔ ႏွင့္ ရန္ကုန္တိုင္း၊ ရန္ကုန္ေဂဇက္၊ ၿဗိတိသွ်ဘားမားေဂဇက္'' )
၁၈၈၆ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီ ၁ ရက္ေန႔ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၿဗိတိသွ်ပိုင္နက္ထဲသြင္းယူတဲ့ေန႔ျဖစ္ၿပီး ၁၈၈၅ ႏိုဝင္ဘာ(၂၉)က ပါေတာ္မူတာဆိုေတာ့ တြက္ၾကည့္ရင္ (၁၂၆)ႏွစ္နီးနီးရွိခဲ့ၿပီေပါ့။ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ အဖြဲ႕ဝင္ ဝန္ၾကီး ေလာဒ္ရင္းေဒါ့ခ်ာခ်ီက သူေလးစားျမတ္ႏိုးတဲ့ ဝိတိုရိယဘုရင္မၾကီး ကို ႏွစ္သစ္ကူး လက္ေဆာင္ အျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုေပးခဲ့တယ္လုိ႔ မွတ္သားထားမိခဲ့တယ္။
ၿဗိတိသွ်တို႔ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုသံုးႀကိမ္ခြဲၿပီး တစ္စတစ္စသိမ္းပိုက္လိုက္တာမ်ား (၁၈၂၅) ခုႏွစ္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ပထမစစ္ပြဲၿပီးေတာ့ တနသာၤရီနဲ႔ ရခိုင္ကိုသိမ္းပိုက္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ (၁၈၅၂) ခုႏွစ္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ဒုတိယစစ္ပြဲက်ေတာ့ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံကိုသိမ္းပိုက္ျပီး (၁၈၈၅)ခုႏွစ္ကုန္မွာေတာ့ က်န္ရွိေနတဲ့ အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံကို သိမ္းပိုက္ၿပီး ဘုရင္ကိုလည္းဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားတာပါ။
စစ္ပြဲ(၃)ခု စလံုးကို အဂၤလိပ္ကခက္ခက္ခဲခဲမတိုက္လိုက္ရပဲ တစ္စစီ၊ တစ္ဖဲ့စီ ဆြဲသိမ္းလုိက္တာ ေနာက္ဆံုးေတာ့ တစ္ႏိုင္ငံလံုးေပးအပ္လိုက္ရတာပဲ။ ဒီလုိ အလြယ္တကူ သိမ္းပိုက္ခံတာဟာလည္း အေျခအေန ေတြက ဖန္တီးထားတာကိုး၊ ပေဒသရာဇ္နန္း လုပြဲေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းေတြ မညီမၫႊတ္ျဖစ္ေနတာေတြ၊ ၾကီးႏိုင္ငယ္ၫႇင္းမတရားမႈ လႊမ္းမိုးေန တာေတြေၾကာင့္လည္း အလြယ္တကူ ကြၽန္ျဖစ္သြားတယ္လို႔ သမိုင္းစာမ်က္ႏွာေတြ က ေကာက္ခ်က္ဆြဲခဲ့ တာပါပဲ။
ႏိုင္ငံေရးဆုိတာကလည္း စီးပြားေရးႏွင့္ဆက္စပ္ေနတာဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနအထားကလည္း စီးပြားေရးအရသိပ္ၿပီးတြက္ေျခကုိက္ေနတာမို႔ စီးပြားေရးလက္ဝါးႀကီးအုပ္၊ ေငြကိုသာငမ္းငမ္းတက္ျဖစ္ေနတဲ့ ကုန္သည္ႀကီးေတြက အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံကို အဂၤလိပ္တို႔အျမန္သိမ္းပိုက္ႏိုင္ေရးအတြက္ အခါမလပ္ မီးထိုးေပးေတာ့တာပါပဲ။ ရန္ကုန္တိုင္း၊ ရန္ကုန္ေဂဇက္ သတင္းစာတို႔ဟာျဖင့္ ၿဗိတိသွ်ကုန္သည္ႀကီးေတြ လႊမ္းမိုးတဲ့သတင္းစာပါ။ ဒါေၾကာင့္လည္း (၁၈၈၄)ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ(၁၁)ရက္ေန႔မွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ အထက္ျမန္မာျပည္ကို ျဗိတိသွ်တို႔အျမန္သိမ္းပိုက္ေရးအတြက္ လူထုအစည္းအေဝးက်င္းပႏိုင္ဖို႔ ရန္ကုန္တိုင္းနဲ႕ ရန္ကုန္ေဂဇက္ တို႔က အႀကီးအက်ယ္လႈံ႕ေဆာ္ေရးသားေတာ့တာပါပဲ။ ။
အဲ႔သည္လူထုအစည္းအေဝးႀကီးကေန ၿဗိတိသွ်အစိုးရကို အထက္ျမန္မာျပည္ အျမန္သိမ္းပိုက္ေရး တိုက္တြန္းေၾကာင္း အဆိုတင္သြင္းလာေတာ့တာပါပဲ။ အစည္းအေဝးဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာေတာ့ ေအာက္ျမန္ မာျပည္ တိုင္းမင္းႀကီးခ်ဳပ္က အိႏိၵယအစိုးရဆီကိုေပးပို႔တဲ့အစီရင္ခံစာမွာ အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံ ကုိတိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ဖို႕ မေထာက္ခံႏိုင္ေၾကာင္း၊ သီေပါဘုရင္ႏွင့္ဆက္ဆံရာမွာ အဆင္မေျပမႈရွိေပမယ့္ သူ႔ႏိုင္ငံကို သိမ္းပိုက္ ေလာက္ေအာင္ထိ အေျခအေနမဆိုးေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ေရးပါတယ္၊ အိႏိၵယဘုရင္ခံခ်ဳပ္ကလည္း အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံကို သိမ္းပိုက္ဖို႔ ဒါမွမဟုတ္ သီေပါဘုရင္ကုိနန္းခ်ၿပီး အလိုေတာ္ရိမင္းသားတစ္ပါးကို နန္းတင္ဖို႕ လက္ရွိအေျခအေနနဲ႔ မသင့္ေတာ္ေၾကာင္းျပန္ၾကားခဲ့ေပမယ့္ ကုန္သည္ႀကီးေတြကေတာ့ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျပၿပီး အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံကို သိမ္းပိုက္ဖို႔ပဲတိုက္တြန္းေနပါေတာ့တယ္။
(၁၈၈၅)ခုႏွစ္ေမလမွာ လန္ဒန္ကုန္သည္ၾကီးအသင္းက အေၾကာင္းအမ်ိဳးမိ်ဳးျပၿပီး အထက္ျမန္မာျပည္ကို သိမ္းဖို႔ တိုက္တြန္းျပန္ပါတယ္၊ ၾသဂုတ္လမွာ ဘုံေဘဘားမားကုမၸဏီက သစ္ခိုုးထုတ္တဲ့ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာအစိုးရနဲ႕ အခ်င္းမ်ားၾကပါတယ္။ ေအာက္တိုဘာ(၂၃)မွာေတာ့ လန္ဒန္ကုန္သည္ႀကီးမ်ား အသင္းရဲ႕အိႏိၵယဆိုင္ရာဝန္ႀကီး ေလာ့ဒ္ရင္းေဒါ့ခ်ာခ်ီဆီကို ေလွ်ာက္လႊာတစ္ေစာင္ပို႔ပါတယ္၊ ေလွ်ာက္လႊာမွာေတာ့ ၿဗိတိသွ်ေတြကို ျမန္မာေတြက ႏိုင္ထက္စီးနင္းျပဳတယ္ဆိုၿပီး အက်ယ္တဝင့္ေရးတဲ့အျပင္ အထက္ျမန္မာျပည္ ကို သိမ္းပိုက္ဖို႔ အခ်ိန္က်ၿပီျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ေဖာ္ျပတိုက္တြန္းျပန္ပါတယ္။
ဒီလုိနဲ႔ ၿဗိိတိသွ်အစိုးရက အထက္ျမန္မာျပည္ကိုသိမ္းပိုက္ဖို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ပင္ဒါဂတ္ကို တာဝန္ေပးပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ပင္ဒါဂတ္ဟာ(၁၈၈၅)ႏိုဝင္ဘာ(၁၂)ရက္ေန႔မွာ ရန္ကုန္-ျပည္-မႏၱေလး ခရီးစဥ္အတိုင္း ခ်ီတက္တာ (၂၈)ႏိုဝင္ဘာမွာ မႏၱေလးေရာက္ပါတယ္။ (၁၈၈၆)ခု၊ ေမလ(၂၆)ရက္ေန႔ ထုတ္ ျဗိတိသွ် ဘားမားေဂဇက္ (Briatish Burma Gazatte) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ပင္ဒါဂတ္ ဒီလုိမွတ္တမ္းေရးပါ တယ္-
ႏိုဝင္ဘာ(၂၈)ရက္ေန႔တြင္ မႏၱေလးသို႔ ေရွ႕ေျပးတပ္မ်ားေစလႊတ္သည္။ လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ား၏ အရိပ္္အေရာင္မ်ားကို မေတြ႔ရပါ။ သေဘာၤတပ္ကို ၾကည္႕ရႈရန္အတြက္ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာ ျမန္မာမ်ားသည္ ကမ္းေပၚတြင္ ေအးေအးေဆးေဆးပင္ စုေဝးေရာက္ရွိေနၾကသည္။ မြန္းလြဲပိုင္းတြင္ တပ္သည္ ဆီးၾကိဳ တိုက္ခိုက္သူမ်ားမေတြ႔ရဘဲ နန္းေတာ္သို႔ခ်ီတက္သြားၿပီးလွ်င္ ၿမိဳ႕တံခါးမ်ားႏွင့္ နန္းေတာ္တံခါးမ်ားကို သိမ္းပိုက္ထားလိုက္သည္။ ဗိုလ္မွဴးႀကီးစေလဒင္သည္ ဘုရင္ႏွင့္အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာေတြ႔ဆံုသည္။
 ႏိုဝင္ဘာ(၂၉)ရက္ မြန္းလြဲ(၂)နာရီအခ်ိန္တြင္ ကြၽႏု္ပ္၏ရံုးအဖြဲ႕သားမ်ားႏွင့္(ျမန္မာ)ႏိုင္ငံေတာ္ဝန္ႀကီးမ်ား လိုက္ပါလွ်က္ နန္းေတာ္အတြင္းရွိတစ္ခုေသာ အေဆာင္တြင္ဘုရင္အား သြားေရာက္ေတြ႕ဆံုၿပီး သူ႕အဖို႕တိုင္းျပည္ ၏ေကာင္းက်ိဳးကို ေရွးရႈ၍ တိုင္းျပည္မွအျမန္ဆံုး ထြက္ခြာသြားသင့္ေၾကာင္း အေလးအနက္ေျပာဆုိပါသည္။ ကြၽႏု္ပ္ေတြ႕ဆံုေနစဥ္ မယ္ေတာ္ႀကီးႏွင့္မိဖုရားမ်ားလည္း ရွိေနၾကပါသည္။ (၃း၃ဝ)အခ်ိန္တြင္ သီေပါႏွင့္ သူ၏အိမ္ေထာင္သားစုမွ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကိုနန္းတြင္းမွ ပလႅင္ခန္းမကိုျဖတ္၍ ၿဗိတိသွ်စစ္သားမ်ား ဝဲယာစီတန္းေစာင့္ၾကပ္ထားသည္႕လမ္းအတိုင္းလီဗာပူ ေသနတ္ကိုင္တပ္မွတပ္ခြဲႏွစ္ခု အေစာင့္ထားေသာ သူရိယသေဘာၤအေရာက္အသင့္ျပင္ထားေသာ ႏြားဆြဲယာဥ္မ်ားျဖင့္ေခၚလာခဲ့ၿပီးေနာက္ ဘုရင္ေရတပ္မေတာ္ပါရွိသည့္ ငဝန္သေဘာၤျဖင့္ ေစာင့္ေရွာက္လိုက္ပါလ်က္ ရန္ကုန္သို႔ပို႔ေဆာင္ပါသည္။ ဒါဟာ ''ပါေတာ္မူ'' အေၾကာင္းရဲ႕မွတ္တမ္း တစိတ္တစ္ေဒသပါပဲ။
 ကင္းဝန္မင္းႀကီးက အဂၤလိပ္စစ္တပ္ကိုခုခံတိုက္ခိုက္ျခင္းမျပဳဘဲ အားလံုးအညံ့ခံဖို႕ ဘုရင္ကို အၾကံေပး တာဟာျဖင့္ အဂၤလိပ္တို႔သီေပါကို နန္းမခ်ဘဲတန္ခိုးအာဏာကိုသာ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ထားမွာပဲလုိ႔ ယံုၾကည္မိတာေၾကာင့္ပါ။ ဒါေပမဲ့ကင္းဝန္မင္းႀကီး ေမွ်ာ္လင့္သလုိျဖစ္မလာပဲ အၾ<ြကင္းမဲ့လက္နက္ခ် ဒူးေထာက္လိုက္ရတာပါပဲ။
(၁၈၈၅)ဒီဇင္ဘာ(၃)ရက္မွာေတာ့ ရန္ကုန္မွာရွိတဲ့ ကုန္သည္ႀကီးအသင္းက အေထြေထြ အစည္းအေဝးႀကီးေခၚျပန္ပါတယ္။ အထက္ျမန္မာျပည္ကို အိႏိၵယအင္ပါယာထဲသြတ္သြင္းၿပီး တိုက္ရိုက္ အုပ္ခ်ဳပ္သင့္ေၾကာင္းကို အထူးတိုင္းမင္းႀကီးဆီ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ေရးပို႕ပါတယ္။ ၿဗိတိသွ်ကုန္သည္ႀကီးမ်ား အသင္းကလည္း ဒီအတိုင္းပဲဆံုးျဖတ္တာမို႕ ျဗိတိသွ်အစိုးရလည္း ဥပေဒဘက္ဆိုင္ရာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္တိုင္ပင္ၿပီး (၁၈၈၅) ဒီဇင္ဘာ(၂၄)ရက္ေန႔မွာ အိႏိၵယဘုရင္ခံဆီ ဘုရင္မႀကီး၏အမိန္႔ေတာ္အရ သင္၏သေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ အထက္ျမန္မာျပည္ကို အိႏိၵယအစိုးရအား ဘဏၰာေရးႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ခ်ဳပ္ကိုင္မွဴႏွင့္တာဝန္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ေစလ်က္ဘုရင္မႀကီး၏သေဘာေတာ္အတိုင္း စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မည္။ ဘုရင္မႀကီးအုပ္ခ်ဳပ္စိုးမိုးေတာ္မူေသာ ႏိုင္ငံအျဖစ္ေၾကျငာရန္ သင့္အားတာဝန္လႊဲအပ္သည္။ ဆိုတဲ့ ေၾကးနန္းပို႔ပါတယ္။
(၁၈၈၆)ဇန္နဝါရီ (၁)ရက္ ၊ႏွစ္သစ္ကူးခ်ိန္မွာပဲ ျမန္မာတစ္ျပည္လံုး အဂၤလိပ္လက္ေအာက္ အၿပီးအပိုင္ေရာက္ရွိေၾကာင္း ကာလကတၲား၊ ရန္ကုန္နဲ႕မႏၲေလးၿမိဳ႕မ်ားမွာ တစ္ၿပိဳင္နက္ေၾကညာ လိုက္ပါေတာ့ တယ္။
(ရည္ၫႊန္း)
ဦးဝင္းတင့္ (မိတီၴလာတကၠသိုလ္ စာၾကည္႔တိုက္မွဴး) ၏ ေရွးတုန္းကသတင္းစာျဖတ္ပိုင္းမ်ားႏွင့္မွတ္စု

 
ရဲသွ်မ္း

No comments:

Post a Comment